India ka shtatë nga 10 qytetet e botës me ndotjen më të madhe të ajrit, sipas një raporti të ri, por qytete kineze më parë kanë parë një përmirësim të dukshëm.
Gurugram, një periferi e kryeqytetit indian Nju Delhi, është qyteti më i ndotur në botë, sipas Greenpeace dhe AirVisual, i cili gjeti se ai kishte një indeks mesatar të cilësisë së ajrit prej 135.8 në 2018 – pothuajse tre herë më shumë se niveli që Agjencia e Mbrojtjes së Mjedisit të SHBA konsideron të shëndetshëm, shkruan “CNN”.
Në dy muajt e vitit të kaluar, AQI në Gurugram – matur nga nivelet e grimcave të imëta të njohura si PM 2,5 – ishte mbi 200. EPA e konsideron këtë si “shumë të sëmurë” dhe paralajmëron se “të gjithë mund të përjetojnë një shëndet më serioz efektet” nëse ekspozohen, transmeton lajmi.net.
Sipas raportit, ndotja e ajrit do të shkaktojë rreth 7 milionë vdekje të parakohshme globalisht vitin e ardhshëm dhe do të ketë një ndikim të madh ekonomik.
“Ndotja e ajrit kërcënon jetesën tonë dhe të ardhmen tonë”, tha Yeb Sano, drejtor ekzekutiv i Greenpeace South East Asia. “Përveç jetës së humbur njerëzore, ka një kosto globale të vlerësuar prej 225 miliardë dollarë në punën e humbur dhe triliona në shpenzimet mjekësore. Kjo ka ndikime të mëdha, në shëndetin tonë dhe në kuletat tona”, shtoi ai.
Problemi është veçanërisht i theksuar në Azinë Jugore. Tetëmbëdhjetë nga 20 qytetet më të ndotura në botë janë në Indi, Pakistan ose Bangladesh, duke përfshirë qendrat kryesore të popullsisë të Lahore, Delhi dhe Dhaka, të cilat vendosën 10, 11 dhe 17, respektivisht vitin e kaluar.
Ndryshimi i klimës “po i keqëson efektet e ndotjes së ajrit duke ndryshuar kushtet atmosferike dhe duke përforcuar zjarret në pyje”, tha raporti, duke vënë në dukje se nxitësi kryesor i ngrohjes globale, duke djegur lëndët djegëse fosile, është gjithashtu një shkak kryesor i ajrit të ndotur.
“Ajo që është e qartë është se fajtori i përbashkët në të gjithë globin është djegia e lëndëve djegëse fosile – qymyri, nafta dhe gazi – përkeqësuar nga prerja e pyjeve tona”, tha Sano.
“Ajo që duhet të shohim është që udhëheqësit tanë mendojnë seriozisht për shëndetin dhe klimën tonë duke shikuar një tranzicion të ndershëm nga lëndët djegëse fosile duke na treguar qartë nivelin e cilësisë së ajrit tonë, në mënyrë që të ndërmerren hapa për të trajtuar këtë shëndetësi dhe klimë krizë. ”
Ndërsa vendet e Azisë Jugore, së bashku me Kinën, janë më të prekurat, ndotja e ajrit është një çështje globale.
Nga 3,000 qytete të matura në raport, 64% tejkaluan udhëzimet vjetore të ekspozimit të Organizatës Botërore të Shëndetësisë për PM2.5.
PM2.5 përfshin ndotës të tillë si sulfate, nitratet dhe karbonit të zi, të cilat mund të shmangen thellë në mushkëri dhe sistemin kardiovaskular. Ekspozimi ndaj grimcave të tilla ka qenë i lidhur me çrregullimet e mushkërive dhe të zemrës, dhe mund të pengojë funksionet njohëse dhe imune.
Çdo qytet i përfshirë në raportin në Lindjen e Mesme dhe në Afrikë tejkalonte udhëzimet e OBSH për PM2.5, ashtu siç bëri 99% të qyteteve në Azinë Jugore, 95% në Azinë Juglindore dhe 89% në Azinë Lindore.
“Pasi që shumë zona nuk kanë informacion të përditësuar për cilësinë e ajrit publik dhe për këtë arsye nuk janë të përfaqësuar në këtë raport, numri i përgjithshëm i qyteteve që tejkalojnë pragun PM2.5 të OBSH pritet të jetë shumë më i lartë,” paralajmëroi raporti.
Një vend i ndritshëm ishte Kina, dikur fëmija poster i botës për ndotjen e ajrit urban. Raporti gjeti se përqendrimet mesatare të ndotësve ranë në qytete kineze me 12% nga viti 2017 deri në vitin 2018, ndërkohë që kryeqyteti Pekin ka rënë nga 100 qytetet më të ndotura, pas përpjekjeve të përbashkëta për të marrë nën kontroll ndotjen e ajrit.
Qyteti më i ndotur i Kinës në 2018, sipas raportit Greenpeace / AirVisual, ishte Hotan në perëndim të largët. Baoding, i cili dikur renditet ndër më të këqijtë në vend, tani është në numrin 33. Kur CNN vizitoi vitin 2015, banorët thanë se shpesh nuk mund të shihnin ndërtesa fqinje, sepse ajri ishte kaq i errët.
Ndërsa Kina pa përmirësim, megjithatë, shumë vende fqinje pësuan rritje të ndjeshme të ndotjes, duke përfshirë Indonezinë, Korenë e Jugut, Vietnamin dhe Tajlandën.
Në janar, autoritetet në Bangkok vendosën aeroplanë me aftësi të posaçme të krijimit të shiut – një teknikë e njohur si mbjellja e reve – për të lehtësuar ndotjen e vazhdueshme në kryeqytetin tajlandez. Në të njëjtin muaj, qytetet në të gjithë Korenë e Jugut, Kinën dhe Indinë njoftuan spikes madhore në ndotjen e ajrit, pasi djegia e karburantit dimëror kontribuoi në smogun që mbulonte rajonin.
