Përgatiti në shqip: Sylejman Morina
Kur Uashingtoni i hapi dritën jeshile mundësisë për shkëmbimin e tokave ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, Moska u hodh të kapte mundësinë e re për nxitjen e konfliktit. Për Uashingtonin, një shkëmbim i mundshëm territorial ndërmjet Serbisë dhe Kosovës mund të normalizonte marrëdhëniet dypalëshe dhe do të ndihmonte në stabilizimin e rajonit më gjerë. Për Moskën, ndryshimet e kufijve mund të shtonin një dimension të ri në strategjinë e saj për përçarje dhe pushtim.
Gjatë dezintegrimit të Jugosllavisë në vitet 1990, zyrtarët rusë mbështetën planet e Milosheviçit për një shtet më të madh serb që do të përfshinte Malin e Zi, Kosovën, gjysmën e Bosnjë-Hercegovinës dhe pjesë të Kroacisë. Ata nuk ishin kundër ndryshimit të kufijve të njësive të mëparshme federale të Jugosllavisë për të forcuar aleatin e tyre kryesor në rajon. Kremlini gjithashtu llogariti që rregullimet e kufijve të Ballkanit mund të përforconin planet e saj për të ndarë republikat ish Sovjetike dhe për të zmadhuar Federatën Ruse.
Strategjia e re ndarëse e Rusisë në Ballkanin Perëndimor është shfaqur tani me disa qëllime të mbivendosura. Objektivi i parë është krijimi i çarjeve ndërmjet politikanëve shqiptarë dhe përçarja e shoqërive shqiptare në Kosovë, Maqedoni dhe në vetë Shqipëri. Popullatat shqiptare nuk njihen vetëm për qëndrimin e vendosur pro-amerikan, por janë gjithashtu thellësisht rezistuese ndaj depërtimit politik dhe ekonomik të Rusisë. Moska tani do të kërkojë të shfrytëzojë çdo ndarje që mund të krijohet në lidhje me ndryshimin e kufijve për të mbjellë dhe nxitur ndikimet e saj politike të korruptuara.
Në Kosovë ka një ndarje në rritje ndërmjet atyre të cilët mbështesin dhe kundërshtojnë një transaksion që përfshin pjesë nga katër bashkitë veriore të Kosovës në këmbim të pjesëve nga tre bashki serbe në luginën e Preshevës. Gjithashtu, çdo diskutime me dyer te mbyllura rreth kufijve në mënyrë të pashmangshme krijon thashetheme që mund të shfrytëzohen nga provokatorët për të ndezur mosmarrëveshjet politike.
Presidenti Hashim Thaçi dhe Kryeministri Ramush Haradinaj në Kosovë kanë shprehur pozicione diametralisht të kundërta në lidhje me ndryshimin e kufijve. Ndërkohë që Haradinaj është vendosmërisht kundër, Thaçi ka qenë më mbështetës. Pasi u takua me Presidentin Putin, ai duket sikur beson që Rusia do ta njohë Kosovën dhe do ta lejojë të hyjë në Kombet e Bashkuara pasi të zbatohet një marrëveshje me Beogradin e cila do të përmbante rregullimet e kufijve. Ja vlen të përmendim që udhëheqësi i Rusisë rregullisht u pëshpërit dezinformata udhëheqësve të huaj për të testuar reagimet e tyre dhe për të mbjellë ide që i përshtaten interesave të Kremlinit.
Një qëllim i dytë i Kremlinit në Ballkan është përkeqësimi i ndarjeve ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve në mënyrë që as Serbia dhe as Kosova të mund të hyjnë në NATO apo BE. Mënyra më efektive për të mbyllur dyert e anëtarësimit është duke krijuar diversione që mbështesin konfliktet ndërshtetërore në mënyrë që palët e mosmarrëveshjeve të shihen si të papërshtatshëm për anëtarësim. Moska e di mirë qësi nacionalistët serbë dhe ata shqiptarë do të hidheshin të kapnin mundësinë e shkëmbimeve territoriale dhe mund të nxiten të ndjekin pretendime irredentiste më ambicioze, siç është ndarja e Bosnjë Hercegovinës, Malit të Zi ose Maqedonisë.
Është e paqartë nëse qeveria e Serbisë është plotësisht në dijeni të komploteve të Moskës apo po mashtrohet. Presidenti Vuçiç duhet të jetë i ndërgjegjshëm që Serbia mund të hyjë në konflikte të zgjatura me fqinjët nëse punon ngushtë me Rusinë. Qëllimi i deklaruar i Beogradit për lidhjen e një marrëveshjeje me Kosovën është që Serbia të hyjë më shpejt në BE. Po përse Kremlini duhet të ndihmojë Vuçiçin në përpjekjet e tij për anëtarësim në BE të cilin është përpjekur të shuajë me dhunë në Ukrainë, Moldavi, Gjeorgji dhe kudo tjetër?
Ndërkohë që zyrtarët rusë fusin pyka ndërmjet kryeqyteteve të rajonit, ata në të njëjtën kohë mund të ofrojnë zgjidhje rajonale dhe të futen vetë si ndërmjetës për të reduktuar rolin e NATO-s dhe BE-së. Duke pretenduar që ndihmon në zgjidhjen e konflikteve rajonale, Moska gjithashtu llogarit që mund të përfitojë avantazhe të tjera, qoftë në reduktimin e kundërshtimit të Perëndimit ndaj projekteve të saj të gazit në Evropë apo një status të veçantë me imunitet diplomatik për bazën e saj të inteligjencës në Serbinë jugore.
Një motiv i tretë për mbështetjen e Rusisë për shkëmbimet e tokave është krijimi i precedentëve të përdorshëm, veçanërisht për ndarjen nga ajo të Ukrainës, Gjeorgjisë, Moldavisë dhe mundësisht të shteteve të tjerë. Rregullimet me forcë të kufijve nga Moska mund të përshkruhen si lëvizje legjitime që janë njësoj me mbështetjen e Perëndimit për homogjenizimin etnik në Ballkan. Kjo do të pakësonte thirrjet për sanksione dhe ndëshkime të tjera kundër Rusisë si pasojë e marrjes së territoreve të fqinjëve të saj.
Në një botë ideale, një shkëmbim dypalësh i kufijve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës mund të rregullohej pa provokuar konflikte politike, mëri etnike apo pretendime irredentiste. Por kushtet në Ballkan dhe rajone të tjera ku Kremlini ka injektuar influencat e tij janë larg ideales. Me “normalizimin” ndërmjet Serbisë dhe Kosovës si çmim tundues, aktorët perëndimorë mund të bien në një kurth të ndarjes së kufijve, pasojat e pamenduara tëtë cilit mund të jenë shumë më të gjera se sa ç’kanë kërkuar.
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
MOSCOW SUPPORTS BALKAN PARTITIONS
Janusz Bugajski, 15 March 2019
When Washington gave the green light to the prospect of land swaps between Belgrade and Prishtina, Moscow pounced on a new opportunity to promote conflict. For Washington, a potential territorial exchange between Serbia and Kosova could normalize bilateral relations and help stabilize the wider region. For Moscow, border changes can add a new dimension to its divide and conquer strategy.
During the disintegration of Yugoslavia in the 1990s, Russian officials backed Milosevic’s plans for a larger Serbian state that would encompass Montenegro, Kosova, half of Bosnia-Herzegovina, and parts of Croatia. They were not averse to changing the borders of former Yugoslav federal units in order to strengthen their main ally in the region. The Kremlin also calculated that Balkan border adjustments could bolster its own plans to carve up former Soviet republics and enlarge the Russian Federation.
Russia’s new partition strategy in the Western Balkans has now emerged with several overlapping goals. The first objective is to create fissures among Albanian politicians and divide Albanian societies in Kosova, Macedonia, and Albania itself. Albanian populations are not only renowned for being staunchly pro-American, they are also deeply resistant to Russian political and economic penetration. Moscow will now seek to exploit any emerging divisions over border changes to implant and promote its corrupt political influences.
In Kosova there is a growing disconnect between those who support and oppose a transaction involving sections of Kosova’s four northern municipalities in exchange for parts of three Serbian municipalities in the Presevo valley. Moreover, any closed-door discussions about borders inevitably beget rumorsthat can be exploited by provocateurs to inflame political disputes.
Kosova’s President Hashim Thaci and Prime Minister Ramush Haradinaj have expressed diametrically opposed positions on border shifts. While Haradinaj is resolutely opposed, Thaci has been more supportive. After meeting with President Putin, he seems to believe that Russiawould recognize Kosova and allow it into the United Nations once an agreement with Belgrade was implemented that entailed border adjustments.It is worth remembering that the Russian leader regularly whispers disinformation to foreign leaders to test their reactions and plant ideas that suit Kremlin interests.
A second Kremlin goal in the Balkans is to exacerbate divisions between Serbs and Albanians so that neither Serbia nor Kosova can enter NATO or the EU. The most effective way to close doors to membership is by creating diversions that foster inter-state conflicts so the disputants are viewed as unfit for accession. Moscow is well aware that both Serbian and Albanian nationalists will pounce on the prospect of territorial acquisitions and can be encouraged to pursue more ambitious irredentist claims, such as dividing Bosnia-Herzegovina, Montenegro, or Macedonia.
It is unclear whether the Serbian government is fully aware of Moscow’s ploys or whether it is being duped. President Vucic needs to be mindful that Serbia could be drawn into protracted conflicts with neighbors by working too closely with Russia. Belgrade’s stated goal in forging an agreement with Kosova is for Serbia to gain faster entry into the EU. But why should the Kremlin assist Vucic in his EU accession endeavor that it has violentlytried to quash in Ukraine, Moldova, Georgia, and elsewhere?
As Russian officials drive wedges between the region’s capitals, they can simultaneously offer regional settlements and inject themselves as mediators to reduce the role of NATO and the EU. By allegedly assisting in resolving regional conflicts, Moscow also calculates that it can gain additional advantages, whether in lessened Western opposition to its gas projects in Europe or a special status with diplomatic immunity for its intelligence base in southern Serbia.
A third motive for Russia’s support for Balkan land exchanges is to establish usable precedents, particularly for its own partition of Ukraine, Georgia, Moldova, and potentially other states. Moscow’s coerced border adjustments can be depicted as legitimate moves that mirror Western support for ethnic homogenization in the Balkans. This could reduce calls for sanctions and other punishment against Russia for carving up its neighbors’ territories.
In an ideal world, a bilateral border exchange between Serbia and Kosova could be arranged without provoking political conflicts, ethnic resentments, or irredentist claims. But conditions in the Balkans and other regions where the Kremlin has injected its influences are far from ideal. With “normalization” between Serbia and Kosova as the tempting prize, Western actors may be stepping into a partition trap whose unintended consequences may prove more far-reaching than was bargained for.
