Nga Barbara Wesel
Mbyllja e gazetёs pasoi me njё tё lёvizur tё dorёs. Qysh tё dielёn nё mbrёmje serveri i e-mailave tё gazetёs hungareze “Népszabadság” u bllokua dhe tё hёnёn redaktorёt nuk u lejuan tё paraqiten nё punё. “Ne e kemi bёrё mirё punёn tonё”, u sqaron gjendjen kryeredaktori i gazetёs opozitare mbёshtetёsve tё tij. Ështё detyrё e njё gazete politike qё ta mbajё pushtetin nёn kontroll dhe ajo me ukses i ka nxjerrё nё pah manovrat e kryeministrit autokrat Viktor Orbán dhe tё pёrkrahёsve tё tij. Ai ёshtё i indinjuar, sepse e humbi referendumin pёr migracionin dhe pёr kёtё bёn pёrgjegjёse ndёr tё tjera edhe gazetёn opozitare.
Orbán pёrçmon Evropёn dhe rregullat e saj
Nё Hungari vёrehet tani, se si po avancon vёnia e vendit nёn darёn politike dhe tё Orbán-it dhe partisё sё tij Fidesz. Prej vitesh pejzazhi mediatik po orientohet nё linjёn e qeverisё: fillimisht nё median publike e mё pas edhe tek ofruesit privat – me ndihmёn e ithtarёve dhe tё emёruarve. Raportimet pёr skandale si p.sh. aferat e biznesit tё shefit tё bankёs sё rezervave nuk janё mё tё preferuara. Gazetarisё kritike po i mbyllet rubineti. Mёnyrat financiare mund tё gjenden: sё fundi gazeta “Népszabadság” ishte nё vёshtirёsi ekonomike, qё shёrben si pretekst pёr mbylljen e pёrkohshme tё saj.
Reagimi i BE-sё ёshtё i zbehtё
“Ne jemi shumё tё shqetёsuar” dhe po e vёzhgojmё me kujdes gjendjen e lirisё sё shtypit, thuhet lidhur me aferёn nё Komisionin e BE-sё. Zёdhёnёsi nё Bruksel mund tё kishte lexuar edhe buletinin e motiti, kaq vlerё ka njё deklaratё e tillё e zbehtё. Pas kёsaj qendron paaftёsia pёr veprim. BE-ja nuk ka asnjё mundёsi ndёrhyrjeje apo sanksioni, pёr t’i vёnё nё udhё tё mbarё vendet anёtare, kur ata shkelin rregullat bazё demokratike. Orban mund tё vazhdojё i patrazuar tё pengojё lirinё e shtypit dhe tё ndёrtojё njё sistem pushteti njё partiak.
Dënimi mё i keq pёr kёtё sipas rregullave tё deritanishme do tё ishte vetёm heqja e sё drejtёs sё votёs nё Evropё. Por ky rregull nuk mund tё aplikohet, sepse pёrkrahёsit e tij nga grupi i vendeve tё Vishegradit vazhdojnё ta mbёshtesin atё dhe pengojnё njё vendim njёzёri nё BE. Orban po minon demokracinё nё Europё dhe askush nuk mund ta ndalё atё. Tё gjithё e dinё, qё nё Evropё prej disa kohёsh po thyhen rregullat fundamentale tё demokracisё – por askush nuk ёshtё nё gjendje t’i kundёrvihet.
Tregojani vendin mё nё fund Orbanit!
Partia Fidesz e Viktor Orbanit nё Parlamentin Evropian vazhdon tё jetё pjesё e familjes sё partive kristiandemokrate. Deri tani ato i janё shmangur, qё t’i tregojnё kartelёn e kuqe kolegut, sepse duan me kёtё tё evitojnё forcimin e populistёve tё djathtё. Por dikur duhet t’i jepet fund kёsaj maturie diplomatike: Orbani sistematikisht dhe nё mёnrё cinike po e minon demokacinё nё vendin e tij dhe atyre qё veprojnё ngjashёm si p.sh. partisё PiS nё Poloni po u tregon se sa e lehtё ёshtё kjo nё BE. E nё radhё tё parё ai dёshmon se sa mbetet i pandёshkuar.
Tё paktёn nё Parlamentin Evropian partitё demokratike duhet tё ndjekin njё linjё tё qartё mes tyre dhe atyre qё shkatёrrojnё puralizmin politik. Ështё njё skandal, qё Fidesz vazhdon tё jetё nё njё grup parlamentar me kristiandemokratёt. Nё kёtё pikё duhet t’i jepet fund tolerancёs diplomatike dhe tё fliten fjalё tё qarta.
Gjithashtu ёshtё mёse e qartё, se si mund ta prekёsh qeverinё hungareze: rreth gjashtё milionё Euro ka marrё sё fundi Hungaria prej arkёs evropiane. 95 pёrqind tё tё gjitha nismave publike bashkёfinancohen prej BE-sё. Nuk ёshtё aspak e pranueshme, se pёrse taksapaguesit gjermanё duhet tё vazhdojnё ta ndihmojnё Orbanin, qё tё profilizohet si varrёmihёs i vlerave evropiane dhe ta shndёrrojё vendin e tij nё diktaturё. Rregullat evropiane e vёshtirёsojnё ndёshkimin e tij. Ndaj pёr kёtё kёrkohet vullneti politik. Duhet tё gjendet njjё rrugё pёr t’ia shterrur autokratit nё Budapest burimin financiar. Pas kёsaj tё tjerat zgjidhen vetvetiu.
