Nga: Adem Bytyçi
Akademia Suedeze për ndarjen e qmimit Nobël Pësonaliteve të dalluara në fushën e shkëncës, të cilët me çpikjet dhe zbulimët e ndryshme përmbushin kërkesat dhe nevojatë e njerëzimit, në fillimet e saj ishte një kontribut i madhë në nxitjen dhe frymëzimin e talenentit shkëncore për të hulumtuar dhe zbuluar shumë fshehtësi të natyrës në të mirën e njerêzimit !
Kohë pas kohe Shumë shkëctarëve u akordohet ky qmim për zbulimet e tyre në fusha të ndryshme shkëncore si në letërsi, fizikë ,kimi, mjekësi etj.duke e bërë më të leht jetën e njerëzve dhe më shpresëdhënëse të ardhmen e tyre!
Sa më shumë që kalon koha , këtij institucioni, kësaj akademie fillon t’i venitêt krdibiliteti në syt e botës ,ndonëse sipas disa kritikëve, kjo akademi me qminin Nobël , po shpërblen përsonalitete shkëncore të infektuara edhe me ide ,raciste ,kësenofobiste dhe anti-,vlerave fundamentale njerêzore ,siq është rasti me shkrimtarin Austriak Peter Handeke, i cili kishte marrë pjesë në varrimin e kasapit të Ballkanit ,Sllobodan Millodheviqit, njëriut që është përgjegjës për gjenocidë në Bosnje ,Kosovë dhe masakrimin e mijërave cilëvilëve të pa vajshëm në luftën e viteve 1998-99…
Pas kritikave që i referohen kësaj Akademije në Stokholm,nga pësonalitéte të njohura të Akademive të Shkëncave nga univerzitet e botës , se kur u ndahet çmimi Nobël figurave të njohura shkëncore ,përveq vlerës shkëncore të zbulimit të autorit duhet të kihet parasysh edhe biografia e autorit , karakteri i tij human, e kaluara e tij, vyrtytete e tij njërëzore në të mirën dhe të keqen e njerêzimit …
Për kundër këtyre kritikave dhe reagimeve ndaj kësaj Akademie në Stakholm, kjo Akademi, orvatët t’i svidojë këto kritika dhe reagime me arsyetimin: “Neve as gjë më shumë nuk po bëjmë përveq vlerësimin e zbulimit të veprës së autorit me qmimin Nobël ,e jo të autorit,siq është rasti me shkrimtarin Austrik , Peter Hadeka, të cilit iu nda qmimi nobël për letërësi…
Në anën tjetër ,po kjo Akademi Suedeze për ndarjen e qmimit Nobël , në fusha të ndryshme të shkëncës, shumë shkrimtarëve edhe pse e kanë merituar qmimin nobël për letërësi, u ka mohuar këtë qmim me arsyetimin se nuk kishin qenë disident në regjimet anti demokratike në të cilat kanë jetuar dhe e kanë zhvilluar veprimtarin e tyre krijuese.
Shëmbulli i fundit ,po të gjykohet drejtë, lë hapsirë për të kuptuar se arsyetimi i Akadëmisë Suedeze ,për ndarjen e qmimit Nobël për letërësi të shkrimtrit Austriak, Peter Handeke, ëdhtë i pa qendrueshëm!
