Riza Smajli: Ta duam vendin tonë e të mos e braktisim! Të gjithë mund të kemi sukses këtu!

02.08.2018 17:01:20

Bashkeqytetari yne Riza Smajli para 36 vitesh ka migruar ne Zvicer ne kerkim te nje perspektive me te mire per familjen . lu perkushtua punes dhe pas nje kohe arriti qe mundin dhe dijen e marre ne kete shtet ta kurorezoi me inovacione te reja ne Kosove, perkatesisht ne vendlindjen e tij ne Gjakove. Bashke me ekipin e tij te perbere nga ekspert te energjise alternative nga Evropa nen kupolen e firmes ASTE ka arritur qe te nxjerre ne treg nje produkt te ri qe sjell energji  alternative. Eshte fjala per Turbinat me bosht vertikal per prodhimin e energjise alternative. Ka hapur nje repart prodhimi ne Gjakove dhe po prodhon turbinat e para te cilat po tregohen te suksesshme .

Rruga e gjate e Riza Smajlit filion prej Gjakoves (nga fshati Radoniq i permbytur nga  liqeni)  ne  kantonin  e  Soloturn  te Zvicres,nga nje punetor ivin it ne kantieret zvicerane, puna ne Posten shteterore dhe shkollimi per Teknologjine Informative, dhe finalizohet me ide dhe inovacione te rralla qe ia ka lakmi bota. Kete dije dhe deshiren per t’ia kthyer me te mire vendlindjes e shnderroj ne nje projekt te ri, Fabriken per prodhimin e turbinave per energjine alternative. Pas shkollimit ai punoi si profesor i lnformatikes ne lnstitutin privat Sheideker. Pastaj pas 4 vjet pune ne kete institut e hapi shkollen e lnformatikes Ardhmeria.INFO ne shqip dhe gjermanisht . Per kete Riza eshte falenderues Bashkesise lslame te kantonit Soloturn qe idha hapesirat falas. Ne vitin 2012 duke jetuar ne nje shtet qe ambientit i kushtojne vemendje te ve ante, vendosi te merret me projekte qe ndihmojne popullaten. Hapi pare qe beri mblodhi 10 ide nga koleget e vet e prej tyre i zgjodhi 3 dhe vendosi qe investimet vetjake ti beje ne Kosove ne prodhimin e energjise alternative. Hapi dyte zgjodhi 22 aksionar nga mbare Evropa dhe per sderi ne 7 vite ka punuar ne licencimin e patentes se prodhimit te turbinave. Ky rrugetim ka qene plot sfida te veshtira, por kembengulesia dhe deshira per ti treguar botes se shqiptaret kane ide dhe mund te bejne gjera te medha per boten e kane mbajtur kembengules ne projektet e reja. Ate nuke ndaluan as barrierat e shumta ete pakuptimta administrative . Riza Smajli synon qe ne te ardhmen te investoi 250 milion euro per prodhimin e turbinave me kapacitet 50 megavat ne gjithe Kosoven. Keto investimi ai pret ti gezoi me pune pas kater vitesh. Dote punoi per inovacione te reja ndersa dyert e kompanise i ka te hapura per te gjithe inxhinieret qe kane ide.

Çka eshte ky produkt?

Kam pare nje te tille turbine dhe kam menduar mos eshte dekor di ka, ne fakt qenka shume e rendesishme? Ne pamje duket e vogel, por rendesia e saj eshte shume e madhe. Ne i prodhojme turbinat me bosht vertikal, qe eshte fjala e fundit, jo ne Ballkan dhe Evrope, pone krejt boten e teknikes, sepse bene prodhimin e energjise ne menyre elektromagnetike dhe rrotullimet e saj nuk kane nevoje qe tejene 5 m apo 20 m ne sekonde por startin e bejne nga 2m deri ne 2.5 m. Fillojme me prodhim, i kemi te gjitha ISO certifikatat per tu certifikuar kemi bere diku afer 12 vjet test. Tani5vitet e fundit ve kemi dal edhe ne treg ne Bashkimin Evropian. Per momentin jemi ne Gjermani, France, Austri, Zvicer, Bullgari edhe Ukraine. Dhe k isha oferta jashtezakonisht te medha qe fabrika te hapen me nje shtet tj eter sepse nuk jam i vetem aty, kemi aksionar zviceran, gjerman, polak, bullgar, maqedon, shqiptar nga Shqiperia, do te thote jemi bere nje grup i aksionareve ku mete vertete e kemi marre meseriozitet dhe nuk do ndalemi.

Dhe ti vendose qe nje fabrike ta ndertosh ne Gjakove?

Me  do kusht. Edhe nga Kosova kam pas oferta te shkoj ne Ferizaj, ne De an, ne Peje. Fati i mire ishte qe financimet ishin vetjake dhe nuk isha i varu r nga dikush tjeter. Ne vendosem qe te jemi ne Gjakove dhe aty mbetem. Keshtu qe, aktiviteti i filluar ne vitin 2012 ne Zvicer u zgjerua ne Gjakove me 12.12.2017. Kompania eshte aktive ne fushen e energjise, ku si prioritet ka ruajtjen apo prodhimin e energjise alternative ose te riprodhueshme. Kompania jone eshte pionier i turbinave vertikale te eres ne Kosove dhe ka nje pervoje shume te madhe ne konstruktimin e ketyre turbinave .

U be hapja zyrtare?

Ne jemi duke punuar qe dy vite por ishim akoma ne kerkim te persosjes. Si shqiptare qejemi, gjithmone themi: ta prekim njehere rezultatin, ta shohim mete vertet a ja vlen investimi?. Ikemi bere disa mostra, i kemi bere disa teste edhe ne Kosove, ketu ne Gjakove, nje p.sh e kemi ne restorantin Kristal ne Gerqine      ku komplet eshte  i pavarur  me  energjine  alternative  dhe punon, pastaj     edhe ne Prishtine si dhe shtepia ime dhe fabrika qe ja ne aktualisht duke prodhuar energj ine alternative  me bosht vertikal meturbinattona.

 

E permende restorantin a dote thote se me nje turbine arrin qe ti plotesoj kerkesat per energjine?

Jo, shkon krejt ne baze te kilovateve se sa bene shpenzime. Varet   sa kilovate rryme shpenzon ne muaj .

A jane teshtrenjta keto pajisje?

Filion  per  kilovat  nga  1.000 euro deri ne 5.000 euro, varet se ne fare forme do ta montosh. Do te jesh komplet i pavarur ekziston mundesia, do te jesh 50/50, do te jesh 60, 70 te gjitha opsionet jane te mundshme, komplet varet prej klientit se fare forme deshironta kete energjine .

Çfare ka treguar praktika, sajeni te kenaqur meturbinate instaluara deri me tash?

Me se miri flasin ata qe e kane te instaluar. Kemi ve fjale miradije nga secili. Per momentin jo vetem nga ketu por edhe nga jashte, nga Bullgaria, Zvicra, Gjermania. Nuk e kam asnje verejtj e mete vogel.

A ke problem per te siguruar pajisjen e nevojshme pertipunuar keto turbina?

Jo, te gjithe 95% e pajisjeve prodhohen ne Gjakove dhe 95% e metalit dhe materialeve vjen nga Kosova,prajane produktevendore.

Ta sqarojme. Si funksionon turbina?

Ajo eshte alumin, qeliza alumini jane ato dhe larte e ka nje kushinete edhe poshte, dhe mbi te eshte nje koke mbi 10 centimetra ku futet gjeneratori dhe tash forca  e eres e shtyn turbinen dhe turbina punon me gjeneratorin, dhe gjeneratori jep komplet energji duke filluar nga shpejtesia e eres 2.5 metra. Tanine garantojme nese eshte gjenerator i 1kilovat aq energji, por nese ka ere 20 m/s, 15 m/s ai gjeneratorshkon derine 3 kilovat. Do te thote kemi perfitim, prodhon me teper por edhe nese vjen te ererat ekstreme, fryma te medha, e keto ne menyre automatike nuk guxojne ta kalojme 50 metershin, sepse motori ne menyre automatike bllokohet dhe nuk e lejon punen.Ne kete rast neve nuk na intereson ngavjen era, majtas, djathtas, larte, poshte.Ne punojme nesiperfaqe 1meter me 1meter bazen dhe e fusim turbinen brenda. Aty perfundon do gje. As nuk prejme peme as nuk e prishim ambientin. 100% te garantuar dhe nuk bej me deme ne natyre, asnj e milimeter fare dhe keto ikemite gjitha.l kemi bere testet me frekuencat me vite te tera per te verifikuar se a kemi telashe me zhurmat. Doli se per te tilla pengesa ato nuk vijne ne shprehje.

Eshte njezbulim i firmes tuaj?

Po,  aty  jane  dy  inxhiniere  te  forte,  nje zviceran, gjerman edhe une.

Dhe e keni licencuar kete zbulim?

Patjeter, e kemi patenten e mbrojtur ne Kaliforni.

Degjova se jeni duke punuar per nje kombinim te energjise pos ketyre turbinave me bosht vertikal me ato te pllakave me solar?

Eshte  nje  gjetj e  e  re, era  dhe  dielli. Bashkepunim i eshte sepse nese ne punojme me ere dhe ne te njejten kohe nderpritet ndersa per momentin e kemi diellin pse mos ta shfrytezojme ne te njejten kohe edhe ate me te njejt en aparature pa u bere shtese ekstra enkas di ka tjeter. Shume njerez kane thene  qe  nuk  eshte  e  mundur, shume inxhiniere kane thene qe nuk eshte e mundur por ne e kemi realizuar. Te tille funksionojne tek shtepia ime dhe hotel Kristal, pastaj ne Prishtine, me nje fshat punon ne Zvicer. Keto jane fakte konkrete qe funksionon aq mire dhe aq mire sinkronizohen gj erat saqe eshte e pabesueshme .

Pse ju keni percaktuar kesaj pune,si i keni hyre kesaj pune?

Tani,duke jetuar ne Zvicer, ka 36 vite, duke e pare se c;fare bene Zvicra per ambientin, me kane fut edhe mua ne ate sistem. Dote thote me kane shtine ate sistem qe edhe une, ishte e pamundshme qe te mendoj ndryshe. Shteti zviceran per ambientin jep miliona e miliarda. Eshte gjithmone ne mbrojtje te ambientit, d.m.th. keto gjera me jane pjekur ne koke edhe une  them: pse ka ka Kosova, po Gjakova, po Ballkani qe nuk mundet me reagu ngjashem si Zvicra?!. Edhe di ka, kisha bere apel te shume te rinj, mos te thone, te ikim ne Evrope,po hajde te behemi te gjithe se bashku dhe Evropen til sjellim ne Kosove. Ky eshte qellimi imdhe kjo se shpejti dote ndodhe, sepse i kemi diku 20 personate huaj qe marrin material (turbinal me bosht vertikal) nga ne, nga Gjakova direkt nga fabrika ime.Jane shume te kenaqur dhe nuk  e  kane  besuar  se    mund    te  marrin produkte cilesore me standarde te larta. Keshtu qe ketu ka mundesi per te punuar. Forcen e kemi, gjerat  e duhura  i kemi, mundesit po,dijen e kemi, trurin e kemi te gjitha.

Sa te punesuar ikeni per momentin dhe sa pritni me ipas neteardhmen?

Jemine ngritje, ne nuk e kemi ne plan per te bere fjale te medha. Per momentin i kemi 7 punetor. Jemi duke e ushtruar stafin se me te vertet kur e ke nje staf te mire atehere te kenaq edhe puna.

Si e ka emrin Firma?

ASTE qe do te thote shkurtimisht Airson Termo Energy dhe nee kemibere nje shkurtes sepse si Air son ne kemi filluar ka 8 vite, por kane qene faza te testit dhe keshtu qe nuk kemi se site dalim ne treg pa qene 100% te sigurt. Kemi vendosur qe ta hapim ne menyre oficiele dhe ta dime se mete vertete edhe ne Kosove punohet.

A pritni rritje te interesimit per kete produkt?

Jemi ne bashkepunim me aksiona ret qe ikemi ne firme, si vendas ashtu edhe shtetas te huaj per te zbatuar planin e zhvillimitte kompanise me hapa te sigurt.I kemi dhene parametrat prej kur deri kur dote punojme, per te pare a do te kete rezultat apo jo. Ne do ta shohim gjithe stafi kete ecuri sepse nuk jemi te interesuar qe te investojme 500mij eeuro apo 1milion sot dhe pas dy vitesh ti marrim 5 milion!. Ne ikemi dhenevetit nje afat 5 vjeçar. Deri tani c;do gje e kemi bere me forcat tona dote thote nuk kemi hyre ne kredina.

A jane keto produkte standarde sa i takon lartesise?

Turbinat kane nje lartesi nga 4 deri ne 16 metra,varet prejforces se motorit. Deri ne 10 metra askund ne Bashkimin Evropian nuk kerkohet leje speciale per ndertim. Ne Kosove kam pas telashe per vendosjen e tyre. Nuk kerkohen ne asnje vend. Jane disa gjera qe pengojne bizneset qe une mendoj se duhen muheqpatjeter.

Ndoshta me zhvillimin, me ecjen perpara dhe me afirmimin e ketij produkti me siguri se dote bie pak edhe kosto, sepse fillimisht duket shtrenjte?

Çmimi i tyre sillet nga 1.000 deri ne 5.000 euro, varesisht c;fare kerkon klienti. Shembull, ka  kerkese  per  energji  vetem  50%  te ambientit apo vetem me solar kushton 1.500, deshiron te kesh me solar dhe deshiron te jesh i garantuar me 24 ore rryme, atehere j ane kostot shume me te medha. Kjo eshte shume logj ike sepse jane pajisjet ato qe kombinohen se bashku.

Ku mund t’iu gjejne qytetaret qe kane deshire ta kene ne shtepine e tyre nje produkt tetille?

Ne jemi per momentin me zyre kryesore ne rrugen Uesli Klark, dalja per Prishtine. Aty jane turbinat edhe do gje qe shihet. Me fabrike tash jemi te ish ModelL Keshtu qe edhe uebfaqja e internetit eshte www.aste ­ ks.com c;do shenim do telefon, harrova te them qe ne jemi aktiv si ASTE ne Zvicer, Shqiper i,Maqedoni, Bullgari dhe Ukraine.