Kopshti i Edenit-”parajsa” Tokesore

03.09.2020 01:23:44
Enigma e verteta biblike,”vendodhja” dhe Shqiperia . Eshte folur dhe eshte shkruar per misterin biblik magjeps per Kopeshtin e Edenit,por ne keto pak rreshta dua te ngacmoj kureshtaret,pasi tregimet biblke,pas mijra vjetesh jane shnduar ne forme gojedhenash dhe filozofi popullore, per fillesen e krijimt te Njerezit ne Toke,te Njeriut te pare te planetit ,Adamit dhe Eves ,deri ne refimet letrare ,jo vetem si figura artistike ,por dhe histori me vete ,libra,si novela “Kopershti i Edenit”shkruar nga i madhi gjeni letrar,,shkrimtari amerikan Ernest Emingway,qe bashke me novelen ”Plaku dhe Deti”,ja dy librat me te famshem te Letersise Boterore. …parantese -“Pasi u larguam familisht nga Florida me makinat tona ,drejt veriut te SHBA, te ndejkur nga Hurikeni famkeq “Irma”,shtator2017,rreth dy dite e nate udhetim,me ne fund qendruam ne nje qytet te vogel ne Karolinen e Veriut,North Carolina,ne kufij me shtetin e Virgjines. U komuduam ne nje hotel te vogel ne periferi te qytetit.vetem per gjume per t’u shlodhur.Ne mengjes kur ungritem,na erdhi ne dhome sherbyesja e hotleit me nje buqete,shporte te madhe me lule shumengjyreshe qe kundermonin aroma te rralla parfumoze duke leshuar frazen e miresardhjes- “Welcome to EDEN” !-dhe vazhdoi ,-E dini ku fjetet sot,ne Kopshtin e Edenit ,mes ketyre luleve…” kaq sa per te vazhduar me tej ,se pa u zgjatur ketu ,pasi kam shkruar gjate ne librat e mij. Pra pa ditur ,kishim qendruar ne qytetin me emer biblik Eden,e pabesueshme sikur ta kishim kerkuar me porosi.Te nesermen ne mengjes dolem jashte hotelit dhe pame rreth e qark “mrekulline” ,gjelberim madheshtor ,te papare, si nje jorgan i blerte kish mbuluar token,pllajen mes kodave te larta te gjelberuar me peme te dendura,pra nje natyre e virgjer me bimesi dhe kashe shumllojme ,ne toke e ne uje ,ne bregdetin e oqeanit Atllantik….Mesuam me vone,se ne Amerike ne shtetin e Teksasit ka dhe nje vend tjeter me emerin magjik ,Eden ,nje qytet perallor nga natyra e dora e njeriut. …enigma- “Kopshti i Edenit-”Cfare thone tregimet biblike per kete vend magjik ne toke,po ju refej shume shkurr: “-Le të shohim si e përgatiti Perëndia tokën për ne,Kopshtine Edenit.Së pari, Perëndia bëri barin e gjelbër, që të mbulonte tokën. Bëri edhe lloj-lloj bimësh të vogla, shkurresh dhe pemësh. Duke u rritur, këto bimë ndihmojnë që toka të zbukurohet. Por nuk bëjnë vetëm këtë. Shumë prej tyre na japin ushqime, që kanë shije shumë të mirë.Më vonë, Perëndia bëri peshqit, që të notonin në ujë dhe zogjtë, që të fluturonin në qiell. Bëri qentë, macet dhe kuajt, kafshët e mëdha dhe të vogla. Çfarë kafshësh jetojnë pranë shtëpisë sate? A nuk duhet të jemi të gëzuar që Perëndia ka bërë gjithë këto gjëra për ne?Në fund, Perëndia e ktheu një pjesë të tokës një vend shumë të veçantë. Këtë vend e quajti kopshti i Edenit. Ky kopsht ishte i përsosur. Aty çdo gjë ishte e bukur. Perëndia donte që e gjithë toka të bëhej njësoj si ky kopsht i bukur që krijoi.” Dhe vazhdojne tregimet biblike,pasi berit token e shenjte,Kopshtin e Edenit,krijoi me pas Njerine Adamin,dhe Even,pra gjithe njerezine.Por pas gjithe atyre merkullive dhe bamiresive,beri e krioji dhe “djallin”,armiqesine mes vetis,ne forme “gjarperi” qe nuk fliste ,por vetem helmonte per te zhdukur njerezimin. Vendodhja- Kopshti i Edenit është një vend i cili mendohet të ketë qenë vendi ku kanë jetuar njerëzit e parë, por ajo që nuk dihet me siguri është ekzistenca e këtij Janë të njohura shumë histori për këtë vend, dhe çdo njeri që ka sado pak njohuri mbi fenë dhe historinë biblike, ka njohuri edhe me vendin ku femra dhe mashkulli i parë në Tokë u njohën me njeri tjetrin. Sipas studiuesëve nëse Kopshti i Edenit ka ekzistuar vërtet, sfida për gjetjen e vendndodhjes së tij nuk ka qënë një sfidë e lehtë. Ashtu siç thuhet në Bibël, “Një lumë dilte nga kopshti dhe ndahej në 4 degë”. Këta katër lumenj që krijoheshin quheshin Pishon, Gihon, Tigris, dhe Eufrati. Vendndodhja e Pishon dhe Gihon kanë qënë problemi kryesor në përcaktimin e vendndodhjes së Kopshtit të Edenit. Disa mendime tjera thonë se lumi të cilit në Bibël i referohet me emrin Pishon mund të jetë Nili i sotëm. Teoritë për vendin se ku mund të ndodhet Kopshti i Edenit në fakt janë të shumta. Shumica e teorive bien dakord në diçka: Egjipti, Irani, Iraku, Turqia, Arabia Saudite, dhe Izraeli janë vendet më të dyshuara dhe që mendohet që të kenë qënë vendndodhja fillestare e Kopshtit të Edenit. Disa mendojnë që kopshti ishte i vendosur në Turqi pasi origjina e lumenjve Eufrati dhe Tigris janë pikërisht te ky vend. Në fundin e viteve 1990, një arkeolog i quajtur David Rohl, deklaroi që kishte gjetur Kopshtin e Edenit. Ai thoshte se vendndodhja e kopshtit ishte 10 milje larg qytetit Iranian Tabriz, në një lendinë të rrethuar nga male shumë të larta. Ai i identifikoi lumenjtë Gihon dhe Pishon si aktualet Araxes dhe Uizhun. Sic e shohim dhe lexojme,ka shume hipoteza e teza,ndodhira,por nje si me e vertete e koheve te fundit mendohet te jete ,ajo hipoteze teologjike dhe shkencore,se vendodhja e kopeshtit te Edenit,ndodhet ne Lindjen e Largme te Azise ,ne shtetin e Jemenit,kryeqyteti Adam(Eden)qe thirret nga vendasit. …Vedndodhja -sipa gojedhenave Nje gojedhene supirze,tregim popoullor biblik ,arin deri ne ditet tona ku supozohet ,si e pabesueshme ,se kopeshti i Edenit,eshte toka pellazge-ilire,gadishulli Ilirik(Ballkani i sotem,ku perfshihet dhe Italia dhe nje pjese e Azise Lindore,Turqia e sotme,)shih haten me poshte,ja si citon gojedhena: -Perendia i tha perfaqesuesit te tokes se shenjte,Shqipetarve , pasi aqe shume me bane urata me dhene premtime “Po ta ndajj nji pjese te tokes qe e kam lan per veti me ba kopsht ,dhe i ndau nga kopshti i vete ,Kopshti i Edenit ,me pas, ia dha te gjithen dhe u largua ne qiell,per te ndertuar aty kopeshtin e “Parajses” Sikur na vjen mire, e na shkon pershat kjo gojedhene me supozime biblike biblike ,qe Kopshti i Edenit ,qenka Shqiperia e sotme.Ah,sikur te ishte e vertete!. Megjith ate,nuk ka si shpjegohet ndryshe ,qe Shqiperia eshte nje toke e begate ,ku i ka tegjtha ato “mrekullite” e kopeshtit te Edenit,token dhe ujin ,fushen dhe detin,kafshet dhe peshqit,bregdetin dhe malet ,Alpet te gjitha,nje natyre e virgjer me bimesi dhe kafshe,nje toke e universale , kopesht me lule e nentoka e pasur me ar. Luginat piktoreske me liqene e lumenj te shumte,si Dardania,lugina e Valbones ,ajo e Devollit,lugina dhe liqent e Lures Dumreja, Myzeqeja, Zadrima, kanonet e Vjoses ,riviera e Ksamilit e shume te tjera. Ku brenda nje dite, mund te vizitosh bregedetin dhe malet,te besh plazh e te besh alpinizem,e te tjera. Ja e tille eshte Shqiperia “kopshti i Edenit” si asnje vend tjeter ne Bote. Andaj ,te huajt, gjithmone kane lakmuar duke pushtuar e copetuar per ta grabitur ,qe nga fqinjet perandorite e fuqite e madhe te Europes, si dje ,ashtu mundohen edhe sot ne forma te moderuara, dhe diku hapur. Si dhe,faktori paqesor nderkombetar,mbrojtja e Shqiperise,”kopshti i Edenit” ,nga miku yne i madh,populli dhe shtetin amerikan,nga lidert dhe presidente saj,per te mos e cenuar e prekur kete vend “te shenjte strategjik ”,pushtuesit huaj ,te vjeter e te rinj,shoveniste apo superfuqi,te cfaredo kallepi.. Po theksoj dhe nje fakt, qe ne kete toke te shenjte,jetojne njeres paqesore ,humane ,liridashes e vellazerore ,sic jane shqiptaret gjate gjithe historire shekullore, ku fete ,besimet e tyre jetojne ne vellazeri familjare. Te gjitha keto me siper, jane deshmi te pohura vitet e fundit,nga vizitore ,eksplorues ,studjues dhe mediat e huaja qe kane shkelur kete “kopesht natyror” me vizion te mundshem e te ardhshem,per tu bere Shqiperia vertet nje “Kopesht real i Edenit” ne Toke. kanosja …E keqja me e madhe ,eshte vdekja, zhdukja e ketij kopeshti perrallor,mund ti vij ,mes vetis,nga “djalli” qe e krijoi dhe e la perendia ne kete kopesht magjik(Bibla). Ne paradoks per Kopshtin e Edenit,po permend poetin At.Gjergj Fishten,Nderi I Kombiti cili i ka thurur Himne e lavdi ,kunores te “Edenit -Shqipnise”me poemat “Lahuta e Malcis”, Mirzi i Zanave”, “Gjuha Shqipe”,e te tjera . Ai nuk harron te citoje te paralajmeroje fort si kushtrim,faktin historik, qe para nje shekulli,kur nenvijon e deshmon,per rezikun qe i kanoset Shqiperise nga armku i mbrendshem ,se “harta e Shiperise kaq ka mbetet sa eshte sot ,ajo eshte cungu i ngjason ,lekures se djallit,-duke i thene perendia “djalllit”,-Qe “kjo toke e vend eshte yti ,zhduki keta njeres”! Ja si perifazon ne vargje tia, embleme shqiptarizmii,tingellimi i At. Gjergj Fishtes : “-Qysh se u mat me harten t’Djallit, Asnji punë s’na shkon për s’marit./ Sesa nisim nji pune t’re,Të parët që e prishim, jemi ne!/…Edhe m’ duket se per né,Mor’ Shqypfarë, ky djáll i zi/Sa mâ para ka me lé,/Pse na drèqiiit kem’ kojshi..,Kû Shqypnija e ka kufi’n,./ Afy ‘i kûj në dhé e ngulen/E me matë xün rrokullim,/Kaluen zaje e kaluen deteTue matë token me njatë pê;/Pane fise e pán qytete/Qi jetojshin per nen ré./Pán si gjyqin njeri e dán,/Kúr per s’teprit të lakmojë,/Edhè ndien si i drejti kján,/N’ kthetra t’ t’fortit kur t’ takojë./Dersá menden na t’ a rrisim/E me dije mos t’ a shndrisim;/Dredha e djallit, pse s’ âsht tjeter,/Si e kam kndue nder libra t’ vjeter,/Veç padija edhe krenijèi,Qi shkojn njitë si trupi e hija.- “DREDHA E DJALLIT” (1908)poezi nga Gjergj Fishta. Disi kontraditore me refimet e tregimet biblike,por kete e deshmon dhe historia jone kombetare. Le te mos e harrojme kete thirrje e mergjente paralajmeruese dhe vigjeluese,fatkeqe te historise,duke bere sytekater.!!!!! Ndersa nga ana tjeter: ..Dhe se fundi,le te percjelin mesazhin historik e kombetar,me burime biblike,qe -Brezat e ardhshme,te luftojne e ta mbrojne Shqiperine kete toke te begate, kete vend te shtrenjte,e kete popull me Njeres te Shenjte,si Mother Teressa, ,duhet ta bejne Arberine, “kopesht real, te Edenit” ne Europe dhe ne mbare planetin.
Mblodhi e shkroi: Luan Kalana, SHBA