Poezi nga bota ANNE SEXTON (1928 – 1974), SH.B.A.

01.05.2020 17:49:58
SHOQËRIMI ME ENGJUJ
U lodha së qeni grua,
Lodhur jam nga luga dhe posta,
lodhur nga goja dhe gjoksi vetiake,
Jam lodhur nga kozmetika dhe mëndafshi.
Kishte edhe njerëz të tjerë me mua në tryezën time,
Silleshin rreth pjatës që u ofrova.
Ena u mbush me rrush të purpurtë
dhe mizat vërtiteshin përreth për shkak të erës
madje edhe babai im erdhi me kockën e tij të bardhë.
Por unë u lodha nga gjërat gjinisë
.
Mbrëmë pashë një ëndërr
dhe i thashë atij …
“Ti je përgjigjja.
Ti do ta mbijetosh burrin dhe babanë tim. “
Në atë ëndërr ishte një qytet i bërë me zinxhirë
ku Zhana që ekzekutuar me veshje për meshkuj
dhe natyra e engjëjve mbeti e pashpjegueshme,
nuk ka dy të bërë një lloj,
një me hundë, tjetri me një vesh në dorë,
një përtyp yllin dhe i shënon orbitën,
secila prej tyre si këngë i nënshtrohej vetvetes,
duke bërë shërbesat e Zotit
sidomos për njerëzit
“Ti je përgjigjja,”
I thashë dhe hyra,
shtrirë në portat e qytetit.
Pastaj zinxhirët u përforcuan rreth meje
e unë humba gjininë e zakonshëm dhe pamjen përfundimtare.
Adami ishte në të majtë nga unë
dhe Eva në të djathtën time,
të dy në mosmarrëveshje të plotë me botën e arsyes.
Ne i gërshetuam duart bashkë
Dhe vozitën nën diell.
Nuk isha më asfarë grua pastaj,
As kjo dhe as tjetra jo.
O bija të Jeruzalemit,
Mbreti më futi në dhomën e tij.
Jam e zezë dhe e bukur jam.
Isha e hapur dhe e zhveshur.
S’ kam më duar as këmbë.
E gjitha një lëkurë posi një peshk.
Unë s’ jam më një grua
Aqë sa Krishti ishte njeri.
E REJA
Një mijë dyer më herët
kur isha si një kec i vetmuar
në një shtëpi të madhe me katër
garazhe dhe ishte verë
me sa mbaj mend,
rrija e shtrirë natën në lëndinë,
tërfili i vyshkur mbi mua
yje të urta shtrirë në shtrat mbi mua,
dritarja e nënës sime oxhak
nga e cila rrjedh nxehtësia e verdhë,
dritarja e babait tim gjysëm e mbyllur,
rreth së cilës kalojnë gjumashët
dhe pllakat prej druri të shtëpisë
ishin të lëmuara dhe të bardha si dylli
dhe ndoshta një milion fletë ka
lundruar në shkopinjtë e saj të çuditshëm
kur bulkthat shkelin së bashku
dhe unë jam, në pishtarin e trupit tim të ri
e cila ende nuk ishte femër,
duke u thënë yjeve pyetjet e mia
duke menduar se fuqia e Zotit mundet vërtetë
të shohë vapën dhe dritat me ngjyra,
bërrylat, gjunjët, ëndrrat, natën e mirë.
TËRBIMI
Nuk jam dembele.
Unë jam në amfetaminën e shpirtit.
Unë jam, çdo ditë,
Shkëputesha nga Zoti
makina shkrimi beson në të.
Shumë e shpejtë. Shumë e apasionuar,
si ujku në zemrën e gjallë.
Jo dembele.
Kur një njeri dembel, thonë,
shikon lart në qiell,
engjëjt mbyllin dritaret.
O engjëj,
mbajini dritaret hapur
që të mund të arrij brenda
e të vjedh çdo send,
sendet që më thonë se deti nuk po vdes
sendet që më thonë se kal ka dëshirë të jetojë,
se Krishti që eci për mua
eci në tokën e vërtetë
dhe se ky tërbim,
që si një bletë therr zemrën gjithë mëngjesin,
mbajini engjëjt
me dritaret e tyre të hapura,
të gjerë sa një vaskë angleze.
MUZIKA NOTON PRAPË NGA UNË
Prisni Zotëri. Cila është rruga për në shtëpi?
E paskan fikur dritën
dhe errësira lëviz në qoshe.
Në këtë dhomë nuk ka rrugëtregues,
katër gra, mbi të tetëdhjetat,
në pelena trekëndore secila.
La la la, oh muzika po lundron përsëri drejt meje
dhe mund ta ndiej melodinë që po luanin
në natën kur më lanë
në këtë ent privat në kodër.
Merre me mend këtë. Luan radio
dhe të gjithë këtu ishin të çmendur.
Më pëlqeu dhe kërcej përreth.
Muzika më derdhet nëpër mendje.
dhe në një mënyrë të çuditshme
muzika sheh më shumë sesa unë,
mendoj se ajo kujton më mirë;
e kujton natën e parë këtu.
Ishte ftohtësi nëntori që të mbyt;
madje edhe yje të lidhur me rrypa në qiell
e ti hënë shkëlqyese
si zanë nëpër bar për të më shpuar
me këndim në mendje.
Harrova gjithçka tjetër.
Më mbyllën në këtë karrige nga 08:00
dhe nuk ka shenja të tregojnë rrugën,
vetëm radio rrahë vetvetën
edhe këngë që kujton
më shumë se unë. Oh, la la la,
e muzikë lundron prapë tek unë.
Erdhi nata kur po kërceja në rreth
dhe nuk kisha frikë.
O Zot?
BAJONETA
Ç’ mund të bëj me këtë bajonetë?
Të bëj kaçubë trëndafilash prej tij?
Ta ngul në hënë?
Të rruaj këmbët me argjendin e tij?
Të therr peshkun e artë?
Jo. Jo.
Është i bërë
në ëndrrën time
për ty.
Sytë e mi ishin të mbyllur.
Isha i bërë kruspul si fetus
dhe prapë mbaja bajonetën
që ishte për tokën e barkut tënd.
Kërthiza po e këndonte rebusin e tij.
Zorrët gjarpëronin si rrugët alpine.
I bërë ishte që të futej në ty
siç hyre ti në mua
për të prerë me dritën e ditës nëpër ty
dhe lirojë Tokën tënde të varrosur të Zemrës,
për të liruar lugën me të cilën më ushqen,
për të liruar zogun që tha qiju
që me te të gdhendë statujën derisa të bëhet e bardhë
sa të mund ta vendos atë në një raft,
objekt pa mendim si gur,
por me gjithë dridhjet
të kryqëzimit.
SYRI I MËSYSHIT
Ajo vjen duke depërtuar
nga lulet natën,
vjen nga shiu
nëse gjarpri shikon kah qielli,
del nga karriget dhe tavolinat
nëse nuk i paralajmëroni ata e nuk i thua emrat e tyre.
Ajo u hynë në gojë derisa ju fleni,
futet si peshqir.
Kujdes. Kujdes.
Nëse takoheni me një person të guximshëm
duhet të futesh në bari,
me milingona të ftohta,
të prekësh gjelbërimin me thonjë
dhe të ngrihesh me tërfilin me katër fletë
ose gjaku do të të ngrijë
si lëngu i ftohtë nga pjekja.
Nëse has në ndonjë patkua,
kalimtar,
ndalo, nxirr duart nga xhepat
dhe numro thonjtë
siç i numëron fëmijët tuaj
ose paratë tuaja.
Përndryshe, si një mizë rërë do të të futet në vesh
dhe të hyjë në tru
dhe mënyra e vetme për të luajtur mendësh
është të biesh me çekiç çdo orë.
Nëse gungaçi është në ashensor me ty
mos u kthe nga ai,
prek menjëherë gungëën e tij
sepse foshnja e tij do të lindë nga kurrizi i tij nesër
dhe nëse ai kafshon thonjtë e fëmijës menjëherë
(të mos bëhet hajdut)
ajo fëmijë do të jetë i shenjtë,
e ti, zog i pasherr që je,
ju mund të shkosh për fluturim.
Kur troket në dru,
dhe e bën këtë,
ti troket në kryq,
dhe Jezusi ju jep një copë të trupit të tij
dhe thyen një vezë në tualetin tij,
duke hequr dorë nga një jetë
për shkak të një jete.
FANTAZMAT
Disa fantazma janë femra,
as abstrakte e as të zbehta,
gjinjtë e saj janë të flashkëta si peshq të vrarë.
Jo shtrigat, por fantazmat
që vijnë duke lëvizur me duart e padobishme
si shërbëtorët e përzënë.
Jo të gjitha fantazmat janë gra,
Kam parë të tjerë;
të majmë dhe me barqe të bardha meshkujt,
që mbajnë gjenitale e tyre si leckat e vjetra.
Jo djajtë, por fantazmat.
Ai tundet me këmbët e zbathura. Shpejtas përkulet
mbi shtratin tim.
Por kjo s’është e gjitha.
Disa fantazma janë fëmijë.
Ata nuk janë engjëj, por fantazma;
tunden si një filxhan çaji rozë
në ndonjë jastëk, ose shkelmohen,
duke treguar prapanicat e tyre naive, duke vajtuar
për Luciferin.
ENGJËJT E RËNË
Ata vijnë në një fletë
të pastër letre dhe lënë njollën e Rorschachos.
Nuk e bëjnë këtë se janë të ligj,
e bëjnë për të më dhënë shenjë
se më duan, siç tha dikur Aubrey Beardsley,
drejtoni derisa të ndodhë diçka.
I ngathët siç jam,
e bëj atë
sepse unë jam si ata –
e ruajtur dhe e humbur,
duke rënë poshtë si Humpty Dumpty
nga alfabeti.
Për çdo mëngjes i nxjerr nga shtrati
dhe kur hyjnë në sallatë
zhgrryhen në të si qen,
i xjerr një nga një,
ashtu si ajo vajza ime
kur nxjerr sardelet.
Në maj, vallëzojnë nëpër narcise,
duke lodhur gishtërinjtë e këmbëve,
duke qeshur si peshq.
Në nëntor, muaji i tmerrshëm,
thithin fëmijërinë nga manaferrat
dhe shndërrojnë në të tharrta të pangrënshme.
Megjithatë, ata më bëjnë shoqëri .
rrotullohen nëpër jetë.
Ata ndajnë magjitë e tyre
si Shpëtimtarët e Zgjedhur të Jetës.
Ata shkojnë me mua te dentisti
dhe më mbrojnë nga shpuesi.
Në të njëjtën kohë,
shkojnë në klasë me mua
dhe gënjejnë studentët e mi.
O engjëll i rënë,
shoqëruesi im,
më pëshpërit diçka të shenjtë
para se të më shtysh
në varr.
O MARI, NËNË E BRISHTË
O Mari, nënë e brishtë,
dëgjomë, dëgjomë tani
edhepse nuk i di fjalët e tua.
Kurorëza e zezë me Krishtin e saj të argjendtë
rri e pabekuar në dorën time
sepse unë jam jobesimtar.
Çdo kokërr është e rrumbullakët dhe e fortë
midis gishtërinjve të mi,
engjëll i vogël i zi.
O Mari, nënë e brishtë,
dëgjomë, dëgjomë tani.
O Mari, më lejo këtë hir,
këtë kapërcim,
edhe pse jam e shëmtuar,
e zhytur në të kaluarën vetiake
dhe në çmenduria vetiake.
Edhe pse ka karrige,
jam shtrirë në dysheme.
Vetëm duart e mia janë të gjalla,
derisa prekin kokrrat.
O Maria, nënë e brishtë,
dëgjomë, dëgjomë tani.
Fjalë pas fjalësh pengohem.
Rishtar, e ndjej si goja jote prek timen.
I numëroj kokrrat si valët,
Ata nguliten në mua.
Kam ankth nga numri i tyre,
i sëmurë në vapën e verës
dhe dritarja sipër meje
është dëgjuesi i vetëm i imi
një marrës i madh, një zbutës,
dhënësi i frymës,
frymon me mushkëri të gjera si një peshk i gjigant.
Afër e më afër
ora e vdekjes sime po vjen
Në mendje është një rrugicë e hollë
dhe lëviz nëpër të si
nëpër ujë.
Trupi im është i papërdorshëm.
Rri shtrirë, kruspullosur si një qen mbi qilim.
Ajo është dorëzuar.
Mari, nënë e brishtë,
më dëgjo, më dëgjo tani.
përktheu Dan Musliu