T’i rezistosh sheqerit është me të vërtetë diçka shumë e keqe, por meqë duket përgjegjës për ndonjë sëmundje, më mirë të dini se çfarë deri më sot është demonstruar. Studimet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (WHO), të Agjencisë Ndërkombëtare për Hulumtime të Kancerit (Airc) dhe “rishikimet” më të fundit në revistat më prestigjioze shkencore, kanë treguar se konsumi i tepruar është shkaku i një sërë problemesh. Por kur është “i tepërt”? pasi kemi shqyrtuar një sërë studimesh, po përpiqemi t’ju japim nëj përmbledhje. Kur është fjala për kariesin e dimë që kur ishim të vegjël. 80% e parandalimit do të bëhej duke ngrënë më pak ëmbëlsira dhe karamele. Pjesa tjetër lidhet me higjienën e duhur orale.
Shkakton tumore, diabet dhe dëmton zemrën?
Nuk shkakton kancer: asnjë studim nuk tregon një lidhje të drejtpërdrejtë. Hulumtimet që tregojnë se si qelizat e kancerit ushqehen me glukozë dhe vdesin pa të, theksojnë një fenomen lidhur me eksperimentet laboratorike: qelizat thahen sepse nuk mund të sintetizojnë sheqerin. Megjithatë, në një organizëm njerëzor kompleks, nëse heqim sheqernat, trupi menjëherë i rikrijon ato (për të mbrojtur trurin) duke i prodhuar ato përmes proteinave, duke varfëruar masën e dobët. Pra, pacienti, i cili tashmë është duke testuar rëndë muskujt, çfarë duhet të bëjë? Shkollat e mendimit nuk janë të një mendjeje, por mbizotëron ajo që këshillon të pezulloni konsumin e sheqernave “të këqija” (ëmbëlsirat), në dobi të atyre “të mira” të pranishme në frutat, drithërat dhe karbohidratet. Me pak fjalë: një dietë rreptësisht e shëndetshme.
Nuk shkakton diabetin e tipit 2, që është rezultat i një diete të pabalancuar si një e tërë. Ju bëheni diabetik nëse jeni në një kategori të rrezikshme (për moshën, yndyrën e barkut, familjarizmin e fortë), bëni një jetë sedentare dhe hani shumë ëmbëlsira çdo ditë. Nuk i bën keq zemrës. Por nëse keni disa kile më shumë, hani keq, lëvizni pak, pini dhe tymosni, atëherë ja cilat ëmbëlsira dhe pije japin kontributin përfundimtar në oksidimin e arterieve dhe mikroçrregullimin.
Sheqeri krijon varësi
Kjo sigurisht ju bën shëndosh dhe obeziteti (mjafton edhe disa kile shtesë) – është treguar – shkakton forma të ndryshme të kancerit, diabet tipi 2 dhe promovon sëmundje kardiovaskulare. Sheqeri gjithashtu ju bën shëndosh, edhe sepse krijon varësi: konsumi shkakton shenja të insulinës dhe sheqerit në gjak që bien brenda një ore dhe të çojnë që menjëherë të doni ta humbisni atë. Në pije me sheqer, megjithatë, “kurthi” përfaqësohet nga kaloritë e lëngshme, të cilat nuk japin një ndjenjë të ngopjes (receptorët tanë janë të lidhur me vëllimin), por rrjedhin pa lënë gjurmë se kemi ngrënë. Prodhimet e lehta nuk janë një alternativë, sepse ata kanë një shije të ëmbël, por nëse nuk ia jepni trupit tuaj, trupi e mbledh atë diku tjetër dhe pastaj ju stimulon të hani më shumë. Për më tepër, ëmbëlsuesit nuk na heqin nga shija me sheqer, dhe kështu bëhet e vështirë “të qëndrojmë brenda kufijve”.
Cila është doza e përditshme që nuk duhet tejkaluar?
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, nëse doni të jeni “të blinduar”, doza e duhur është 25 g në ditë, ose 5 lugë çaji, për të rriturit dhe për fëmijët. Ky numërim përfshin sheqerin e zakonshëm të tryezës, atë që i shtohet ushqimeve, snacks dhe pijeve, por edhe mjaltë, shurup, lëngje frutash dhe marmelatë. Por si mund ta numëroni me “lugë çaji”, pasi sheqeri është i fshehur edhe në ruajtjen e domates? Duhet të “zbulohet” në etiketat nën titullin “karbohidratet, nga të cilat sheqernat” ose “përbërësit” ku thuhet: sukroza, sheqer kafe, sheqer invert, shurup glukozë, fruktoza, maltozë, niseshte, dekstrin. Për shembull, në një fetë të tortës margherita ka 34 g, në një pije të konservuar 35 g.
