Syper-meshikëza kozmike, zbulim impozant posa i raportuar

11.03.2019 12:24:54

Nga Jahja Kokaj

Ne imazhin e siperm shihen dy supermeshikeza kozmike qe posa i raporton NASA te fituara nga Teleskopet Chandra dhe Hubble.
Meshikeza e madhe ( e siperme) ka diametrin afer 60 milion-miljard km. gjendet ne Galaktiken NGC 3079 ne distance prej Tokes tone 67 milion (v.d)vjete drite ( 1 v.d eshte distanca qe fotoni me shpejtesi 300 000 km/s levize nje vjete).

Problemi shkencor i meshikezave , i akumullimit dhe ekplodimit te energjise te percjellura me shock- vale kolosale eshte shum aktual dhe simulohet ne kushtet laboratorike duke simuluar dhe studjuar fenomenet astronomike.

Me kete problem jemi marr ne laboratorin tone, dhomat e ndara ne Pittsburgh ( SHBA) dhe UK- Kuvajt, ne vitet e 90-ta. Ne imazhin e meposhtem shihet nje meshikez e fituar me pulse femtosekondeshe laserike. Ishtje kjo edhe pjese e hulumtimeve te nje doktoranti nga UP ( Fakultetit te Elektroteknikes) qe punonte nen menotimin tim. Raportimet e ketyre diteve te meshikezave kosmike, demonstrojne aktualitetin dhe peshen shkencore te doktoratit apo rezultateve teresishte te reja qe doktoranti ne fjale fitoi. Ku me modele te sofistikuara digjitale-teorike duke zbatuar operacion te ri matematikore: Morfologjine e Grupeve te zbuluara me heret nga Serra dhe Matheron ben nje zbulim te kahjes se plasjes se energjise se meshkezes qe ai studjoi dhe sasine e energjise se valeve-shock qe lirohet e cila munde te perdoret si energji shkatërruese